چگونه عاملی مصیبت زا می تواند از محیط آزمایشگاه خارج شود؟

هرچند زیاد تر دانشمندان هنوز منشا ویروس عامل بلای ناگهانی کووید ۱۹(SARS-CoV2) را از جانورانی مانند خفاش ها می دانند، این روزها شایعات بسیاری درون جریان است که می گویند شاید ویروس یادشده از یک آزمایشگاه بیولوژیکی تو ووهان چین به بیرون راه یافته باشد. نگرانی ها در این رابطه زمانی شدت گرفت که گزارش اخیر وزارت خارجه ی آمریکا درمورد نوبت بروز خطاهای ایمنی در آزمایشگاه ووهان منتشر شد. حتی درصورت حیات زورمند ترین پروتکل های امنیتی نیز باز هم ممکن است یک ویروس بتواند از چندین روش از محیط آزمایشگاه خارج شود. مارک کورتپیتر پزشک و متخصص بیماری های عفونی و از متخصصان حوز ه ی سلاح های بیولوژیک به تشریح برخی از پرسش های مد درمورد چندوچون خروج عوامل بلای ناگهانی زا از محیط آزمایشگاه های حفاظت شده می پردازد.

آزمایشگاه های پیشرفته چگونه عوامل بیماری زای خطرناک را در محیط آزمایشگاه مهار می کنند؟

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های ایالات متحده (CDC) دستورالعمل هایی را درمورد عمل آزمایش های میولوژی به رویه ایمن تدارک کرده است و در کنار آن، به معرفی راه های بازرسی آزمایشگاه های مخصوص نگه داری عوامل بیماری زای زیاد خطرناک (نظیر ویروس ابولا، باکتری سیاه زخم و طاعون) پرداخته است.

بسته به نوع عوامل بیماری زای موردمطالعه می توان آزمایشگاه ها را در چهار دسته شامل ایمنی زیستی سطح یک (BSL-1) تا امن زیستی سطح چهار (BSL-4) شاخه بندی کرد. آزمایشگاه های سطح BSL-3 و BSL-4 دارای بالاترین سطح ایمنی هستند؛ چراکه این آزمایشگاه ها روی پاتوژن هایی مطالعه می کنند که قابلیت بالایی را در آلوده کردن جمعی (به ویژه ازطریق محیط) از خویشتن نشان می دهند و از این رو، امر با آن ها نیازمند روش های بوسیله خصوصی از مهارسازی خواهد وجود.

آزمایشگاه های سطح BSL-3 و BSL-4 از امکانات ایمنی پیشرفته ای برخوردار هستند که حاصل ی چندین دهه تجسس باهدف حداقل سازی مخاطره خروج یک پاتوژن از محیط آزمایشگاه ها است. این تدابیر دربرگیرنده کنترل های مهندسی (همانند کنترل فشار منفی و فیلتر هوای خروجی)، فرایند آلاینده زدایی ضایعات (بسان آتوکلاو کردن، استرلیزاسیون دود و سوزاندن)، تجهیزات خاص (نظیر محفظه های ایمن بیولوژیک) می شود. بدیهی است که دستور ی ورود بوسیله چنین محیط هایی تنها برای کارمندانی صادر خواهد شد که سوابق شرایط سلامت آن ها پیش مرطوب به دقت مورد معاینه قرار پژمان باشد و به قیافه مکرر آموزش های لازم را دیده باشند.

چگونه امکان پذیر است علی رغم تمامی تمهیدات ایمنی، یک عامل بیماری زا به فضای خارج از آزمایشگاه  روش یابد؟

باوجود تمامی اقدامات احتیاطی، گهگاهی ممکن است اشباهاتی در محیط آزمایشگاه صورت دهد. البته عوامل بیماری زا نهنگ ندارند که به خارج پرواز کنند. معمولا این مردم ها هستند که با اشتباهات سهوی خود به آن ها معاون می کنند از محیط آزمایشگاه بیرون شوند. آزمایشگاه های  واقع درون ایالات متحده فرایندهایی را برای کنترل این خطاهای داخلی پیاده سازی می کنند تا حدس خروج هرگونه آلودگی به حداقل برسد. اما با حیات این، همچنان می توان چهار روش پا بر جا بخاطر چگونگی در رو یک عامل مصیبت زا به محیط خارج و درنتیجه سرگذشت یک همگی گیری متصور شد.



۱- خروج به عارض ذرات معلق درون هوا

این روش برای خروج عوامل مصیبت زا به شدت نامحتمل است. آزمایشگاه های بیولوژیک از سیستم های پیچیده ی تهویه ی محیط برخوردار هستند که محتوی فیلتراسیون پربازده ذرات هوا (HEPA) پیش از رهاسازی هوا درون فضا می شود. گاهی این فیلتراسیون تو دو کود ی پشت سرهم اجرا می شود. پاتوژن ها شانس بیش ناچیزی برای عبور از این فیلترها دارند و حتی درصورت عبور نیز نمی توانند چندان در محیط خارجی (به خصوص تو معرض تلالو آفتاب) دوام آورند. دانشمندان فعال در آزمایشگاه ها معمولا هر جنین تنها با مقادیر بسیار کمی از ارگانیسم ها کار می کنند. درنتیجه اگر یک پاتوژن بتواند به بیرون گونه یابد، با انبوهی بسیاری اندکی داخل اتمسفر پخش خواهد شد و این غلظت اندک توانایی چندانی بخاطر ایجاد عفونت نخواهد داشت.

با این حال، یکی از موارد جدا در سال ۱۹۷۹ و درون ده سوردلوسفک شوروی قبلی رخساره عدالت. در این مورد خاص، یک تکنیسین فراموش کرد یکی از فیلترهای هوای یک آزمایشگاه را جایگزین کند و درنتیجه ی این غفلت، ۶۶ نفر تو اثر تنفس هاگ عامل مصیبت سیاه ضغطه جان خود را از مشت دادند. آزمایشگاه یادشده یکی از تاسیسات ساخت تسلیحات بیولوژیک به نام Compound 19 حیات که در آن دانشمندان با مقادیر نامتعارفی از هاگ های این عامل بیماری زا امر می کردند. متاسفانه هاگ های باکتری سیاه ضغطه داخل محیط خارج همچنین م متین هستند و از این رو می توانند تا پیش از آلوده کردن انسان ها برای مدت کافی حی بمانند. طالع شوروی متین شبیه خدشه ی چرنوبیل، تقلا بسیاری کرد تا رخداد وقوع ی اخیر را از افکار اشتراکی پنهان نرم. این ملک حتی سعی کرد با نمایش ی مستنداتی، منشا این بلای ناگهانی را به گوشت های آلوده به باکتری سیاه لطمه گوارشی نسبت دهد. با این حال، پس از فروپاشی اتحادیه ی جماهیر شوروی، دانشمندان آمریکایی دستور ی ارتکاب تحقیقات زیاد تر را پدیدار کردند. آن ها پس از بررسی شواهد به دست آمده از کالبدشکافی، بازدید از قبرستان، مصاحبه با قوم ی قربانیان و پاتولوژیست ها و همچنین تجزیه وتحلیل محل شیوه بیماری دریافتند که عامل مصیبت زا از محل تاسیسات تاسیس تسلیحات بیولوژیک به بیرون درز کرده است. درون نهایت، بوریس یلستین (از تمداران شوروی و رئیس جمهور اسبق روسیه) اشعار کرد که منشا شیوع این بیماری، فعالیت های ارتشی بوده است.

۲- آلودگی تصادفی در محیط آزمایشگاه

ارتکاب تمامی اقدامات چندلایه ی امنیت داخل آزمایشگاه ها تنها یک دلیل دارد و آن احتمال بروز خطاهای انسانی و ویرانی سیستم ها است. پیش از آن که یک بی نظیر بتواند گواهینامه ی رانندگی خود را بگیرد، باید مراحل مختلفی را دنبال سر بگذارد. او باید درون یک آزمون ورودی شریک کند، زیرنظر یک بی تا صاحب صلاحیت رانندگی کند و درنهایت، آزمون عملی رانندگی را باموفقیت تعاقب قاعده بگذارد. حتی پس از اخذ گواهینامه نیز بی مانند باید هربار پیش از روشن کردن خودرو، اقداماتی احتیاطی نظیر انتظام آینه ها و صندلی را انجام دهد. به طور مشابه، افراد پیش از آنکه کار خویشتن را به شکلی رها تو یک آزمایشگاه بیولوژیک آغاز کنند، باید مقدمه برای مدتی در کنار یک همکار باتجربه به عنوان ناظر فعالیت کنند. کارکنان پس از اخذ صلاحیت لازم نیز لازم است پیش از هر جنین دخول به هوا آزمایشگاه، مجموعه ای از دستورالعمل های تمرین شده را ارتکاب دهند.

با وجود تمامی این تمهیدات احتیاطی، تمرین های دوباره و کارمندان باتجربه باز هم ممکن است دو مغلوط رخ دهد: تو اولین حالت، فرد به شکلی تصادفی عامل بیماری زای اشتباهی را از فضا آزمایشگاه بیرون می کند. این اتفاق پیش تر تو سال ۲۰۱۴ در مرکز کنترل بیماری ها رخ انصاف و طی آن، بعضی استاندارد از ویروس آنفلوآنزای H5N1 به شکل تصادفی از محیط آزمایشگاه خارج شد. در حالت دوم نیز مقدور است یکی از کارمندان در طی آزمایش های خود، به صورت اتفاقی درمعرض ابتلا به عامل بیماری زا راحتی گیرند. در سال ۲۰۰۴، آنتونیا پرسنیاکوا، یکی از دانشمندان باتجربه ی روسیه به برهان تلاقی یک سوزن آلوده با بدنش دچار بیماری ابولا شد و پس از مدتی جان خود را از دست قسط.

یکی از عوامل کلیدی داخل جلوگیری از گشادگی عوامل بلای ناگهانی زا درون محیط خارج از آزمایشگاه این است که بسیاری از این ارگانیسم ها تنها قابلیت آلوده سازی مستقیم یک فرد را دارند و قابلیت نشر میان افراد را نخواهند داشت. چنانچه ویروس کووید ۱۹ توانسته باشد به این شکل از محیط آزمایشگاه بیرون شود، احتمالا یکی از موارد استثنا بوده است.

۳- انتقال ازطریق حیوانات یا موجودات بی جان (فومیت)

آزمایشگاه ها معمولا برای آزمایش واکسن ها و داروهای خویشتن از حیوانات استفاده می کنند. اگر یک حیوان آلوده از هوا آزمایشگاه یده شود، از لحاظ نظری می توان آن را یک ناقل ویروس درنظر گرفت که می تواند عامل بیماری زا را از آزمایشگاه بوسیله دنیای بیرون منتقل نرم. با این حال، آزمایشگاه های کنترل بیماری از سطوح امنیتی بسیار بالایی برخوردار هستند که وقوع این طور پیشامدی را تقریبا غیرممکن می یواش.

ولی باید در نظر داشت که پاتوژن ها می توانند از هرگونه اشتباه ما به عنوان فرصتی برای برون رفت از فضا های کنترل شده استعمال کنند. بیهوده نیست که کارمندان آزمایشگاه ها، بیمارستان ها و مراکز پژوهشی طی دخول به نگرش کار خویشتن روپوش های خصوصی می پوشند و هنگام خروج همچنین آن ها را از جسم درمی آورند. این گونه تمهیدات در آزمایشگاه های مهار زیاد سخت گیرانه مرطوب است. کارمندان چنین مکان هایی پیش از ورود، تمامی لباس های خویشتن را از پیکر خارج می آورند؛ اسکراب های مخصوص می پوشند و هنگام برون رفت نیز گرمابه می گیرند. این یکی از اقدامات پیشگیرانه بخاطر ممانعت از خروج عوامل مصیبت زایی است که مقدور است به لباس و موهای کارمندان چسبیده باشند. همچنین فومیت هایی همانند تجهیزات و ادوات آزمایشگاهی نیز می توانند دستگاه ی برای انتقال پاتوژن ها باشند که البته باوجود پروتوکل های ضدعفونی سازی زیاد شدید طالع این طور اتفاقاتی زیاد پایین خواهد حیات.

۴- رهاسازی عمدی عوامل بیماری زامقاله های مرتبط:دانشمندان: ویروس کرونا سلاح بیولوژیک نیست و منشأ طبیعی داردآیا شواهدی درباره تراوش ویروس کرونا از آزمایشگاه های چروک وجود دارد؟

این مورد یکی از مهم ترین دغدغه های افکار اشتراکی است که البته بخاطر سال ها توانسته سناریوهایی زیاد داغ کردن یا شدن برای صنعت فیلم سازی ابداع کند. امروزه آزمایشگاه های مهار بوسیله اراده اهدف ایمنی و امنیتی به سیستم های مانییتورنگ ویدوئی مجهز شده اند؛ اما سوابق نشان می دهند همواره مواردی از رهاسازی عمدی پاتوژن ها ازسوی اشخاص وجود داشته است. هنوز غصه شایعاتی پرگیر ظن در رو عمدی عامل بیماری سیاه تباره از یک آزمایشگاه در سال ۲۰۰۱ وجود دارند. البته در این میان، نمونه های تأییدشده ای نیز به چشم می خورند؛ مثلا یکی از کارمندان یک آزمایشگاه میولوژی در تگزاس به نام دایان تامپسون با استفاده از دونات و شیرینی آلوده به باکتری شیگلا (Shigella) دوازده  جثه از همکاران را خویشتن را آلوده کرد. این بیماری منجربه ابراز اسهال شدید در این افراد شد. در مثالی دیگر، اعضای فرقه ای بوسیله اشتهار راجنیشی در ولایت دلس از ایالت اورگن آمریکا خلال انتخابات محلی سال ۱۹۸۴ با آلوده کردن سالادبارها بوسیله باکتری سالمونلا تعداد ۷۵۱ از مردم عادی را با علائمی نظیر لینت مزاج موکد راهی بیمارستان کردند. هرچند بانیان این حمله ی بیولوژیکی هرگز نتوانستد به اهداف خود برسند و بالاخره پس از دستگیرشدن تعدادی از اعضا، بالاخره کل فرقه تو کشور متلاشی شد.

با وجود اینکه به نظر می رسد که ویروس عامل بیماری کووید ۱۹ م نم خاستگاه طبیعی داشته باشد تا منشا آزمایشگاهی؛ ولی ثبوت این حکم نیز بوسیله شدت بغرنج است. شاید مثل عارضه ی سال ۱۹۷۹ در قصبه سوردلوسفک، این بار اندوه لازم باشد یک تیم بین المللی از دانشمندان اجازه یابند بوسیله بررسی واقعیات روانی همه گیری اخیر بپردازند. بدیهی است تا زمانی که چنین تحقیقات جامعی انجام نشود، موج شایعات دوره منشا آزمایشگاهی و مسری عمدی این بلای ناگهانی همچنان در رسانه های خبری جولان خواهد عدل.بیشتر بخوانید:مثبت شدن تست کرونا در بیماران بهبودیافته به معنای ابتلای مکرر نیستدیوار امکان بیع آنلاین را برای کسب وکارهای سنتی فراهم می کندهمه گیری ویروس کرونا در ایران از نگاه آمار و ارقام [به روزرسانی: ۱۳ اردیبهشت ۹۹]هرآنچه باید درباره رمدسیویر، امیدبخش ترین داروی کووید ۱۹ بدانیدتمهیدات اتوبوسرانی و متروی تهران برای عرضه ماسک